Nadat de wijnbouw in onze streken voorgoed verdwenen leek in de 19e eeuw, werden er in de tweede helft van de twintigste eeuw kleinschalige pogingen ondernomen om het verbouwen van wijndruiven te herstarten. In het Hageland, de driehoek tussen Leuven, Aarschot en Diest, wordt op 15 mei 1973 de vereniging Hagelandse Wijnliefhebbers opgericht.
Zoals het gras maar kan groeien als het ook van bovenaf wordt beregend, was het ook hier wachten op een kader. Dat kader zou geschapen worden door de EEG: verordening 823/87 van de raad van 17 maart 1987 met de pompeuze titel “Houdende vaststelling van bijzondere bepalingen betreffende in bepaalde gebieden voortgebrachte kwaliteitswijnen” maakte het mogelijk dat het Hageland een voor wijn erkende productiezone zou worden.
In 1995 voelden de Hagelandse wijnbouwers zich voldoende in aantal en invloed om hun kans te wagen. Ze richtten de vzw Interprofessionele Hagelandse Wijnbouwers op. Twee jaar later dienden ze een aanvraag in bij de Belgische Federatie van Wijn en Gedistilleerd (14 april 1997) en op 9 juli wordt hun droom werkelijkheid: Luc Van den Brande, minister-president van de Vlaamse Regering, zet z’n handtekening onder een document getiteld “Lastencohier en bijzondere bepalingen betreffende de erkenning van de Gecontroleerde Oorsprongsbenaming VQPRD. "Hagelandse Wijn”. Het zou later herzien worden (MB 2003-04-17/32, met inwerkingtreding op 22 juni 2003).
Begrenzing
Volgende gemeentes komen in aanmerking voor de productie van Hagelandse wijn: Aarschot, Begijnendijk, Bekkevoort, Bierbeek, Boutersem, Diest, Geetbets, Glabbeek, Halen, Hoegaarden, Holsbeek, Kortenaken, Landen, Leuven, Linter, Lubbeek, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tielt-Winge, Tienen, Tremelo en Zoutleeuw.
Enkel percelen op zuidhellingen met juiste drainage die op voorhand door de Erkenningscommissie goedgekeurd zijn, mogen dienen voor de wijnproductie.
De ondergrond bestaat uit de zogenaamde Diestiaanse steenlaag met veel ijzer.
Druivenrassen
Toegelaten druivenrassen zijn müller thurgau, optima, ortega, kerner, siegerrebe, pinot gris, chardonnay, riesling, auxerrois, bacchus, schönburger, pinot noir, dornfelder, blaufränkisch (limberger), domina, pinot blanc, sirius, bianca, regent en würzer.
Vinificatie
Ook het maken van Hagelandse wijn is aan regels gebonden:
• Chaptalisatie en gedeeltelijke ontzuring zijn toegestaan
• Het totale alcoholgehalte moet tussen 9 en 13,5% liggen
• De opbrengst is maximaal 67hl/ha.
• Er moet minstens 60 liter per lot geproduceerd worden
• De wijn moet minstens 13/20 halen in een proeverij door de Erkenningscommissie
